ໃນລະຫວ່າງ ທ້າຍເດືອນຕຸລາ ຫາ ກາງເດືອນ ທັນວາ 2022 ນີ້, ອົງການກອງທຶນອະນຸລັກທໍາມະຊາດໂລກ (WWF) ຈັດກິດຈະກຳປຸກລະດົມ ເພື່ອປູກຈິດສຳນຶກ ແລະ ຍົກໃຫ້ເຫັນເຖິງໄພຂົ່ມຂູ່ຈາກສອງບັນຫາຮ້າຍແຮງ ເປັນຕົ້ນແມ່ນຄວາມສ່ຽງຕໍ່ສຸຂະພາບ ແລະ ຜົນກະທົບຕໍ່ທຳມະຊາດ. ອົງການ WWF ໄດ້ເຮັດວຽກຢ່າງຈິງຈັງ ເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນການບໍລິໂພກສັດປ່າຢູ່ ລາວ, ຫວຽດນາມ ແລະ ກຳປູເຈຍ.
ຈາກການສຳຫຼວດພົບວ່າ ໃນບັນດາ 3 ປະເທດດັ່ງກ່າວມີການບໍລິໂພກຊີ້ນສັດປ່າເປັນຈຳນວນຫຼາຍ, ໂດຍພົບເຫັນການສະໜອງຊີ້ນສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນົມ ແລະ ນົກ ເປັນຕົ້ນ ໃຫ້ຕະຫຼາດ ແລະ ຮ້ານອາຫານຫຼາຍແຫ່ງ ພາຍໃນປະເທດ. ຈາກການຄົ້ນຄວ້າ ພະຍາດຕິດຕໍ່ທີ່ເກີດຂຶ້ນໃໝ່ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນມີຕົ້ນກຳເນີດມາຈາກ ສັດ ແລະ ຕິດຕໍ່ສູ່ຄົນ. ການຄ້າ-ຂາຍສັດປ່າທັງເປັນໄພຂົ່ມຂູ່ ແລະ ເປັນອັນຕະລາຍຮ້າຍແຮງບໍ່ພຽງແຕ່ຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ປະຊາກອນສັດປ່າເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສຸຂະພາບ ແລະ ຄວາມຢູ່ລອດຂອງຄົນເຮົາອີກດ້ວຍ.
“ຮູບແບບການປຸກລະດົມຂອງພວກເຮົາມີຈຸດປະສົງເພື່ອປູກຈິດສຳນຶກ ໃຫ້ຜູ້ບໍລິໂພກທັງໃນຕົວເມືອງ ແລະ ບັນດາແຂວງຕ່າງໆ ປ່ຽນແປງພຶດຕິກຳຕໍ່ການບໍລິໂພກຊີ້ນສັດປ່າ.” ນາງ ອານິດຕາ ບູຊາ, ຜູ້ຮັບຜິດຊອບວຽກງານຊະນິດພັນ ທີ່ໃກ້ຈະສູນພັນ, WWF-Laos ກ່າວ. “ຮູບແບບການປຸກລະດົມ ດັ່ງກ່າວແມ່ນອີງຕາມການຄົ້ນຄວ້າກ່ຽວກັບແຮງຈູງໃຈໃນການບໍລິໂພກສັດປ່າ, ໂດຍຜົນສະຫຼຸບຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າ ຜູ້ບໍລິໂພກສ່ວນໃຫຍ່ກິນຊີ້ນສັດປ່າຍ້ອນຄິດວ່າມັນມີລົດຊາດທີ່ແຊບ ຫຼື ຍ້ອນຕິດພັນກັບປະເພນີ ທີ່ມີການກິນສັດປ່າມາແຕ່ດົນນານ, ພ້ອມທັງເຊື່ອວ່າມັນສາມາດເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາມີສຸຂະພາບທີ່ດີຂຶ້ນອີກດ້ວຍ. ດັ້ງນັ້ນ, ຜ່ານການນໍາໃຊ້ຮູບແບບທີ່ເໝາະສົມຕໍ່ການປັບປ່ຽນພຶດຕິກໍາຂອງກຸ່ມຄົນດັ່ງກ່າວ, ເຮົາຫວັງວ່າຈະເຂົ້າໃຈ ວ່າການບໍລິໂພກສັດປ່າແມ່ນບໍ່ຄຸ້ມ ກັບຄວາມສ່ຽງພະຍາດຕິດຕໍ່ທີ່ອາດຈະເກີດຂຶ້ນ ລະຫວ່າງສັດມາສູ່ຄົນ ແລະ ອີກໜຶ່ງໄປຫາອີກຫຼາຍຄົນໃນວົງກວ້າງ.”
ພະຍາດລະບາດຮ້າຍແຮງ, ເຊັ່ນ: ພະຍາດຊາຣ໌ (SARS),ພະຍາດເມີຣ໌ (MERS), ໄຂ້ຫວັດໝູ (H1N1), ໄຂ້ຫວັດສັດປີກ (H5N1), ໂຄວິດ-19, ແລະພະຍາດ ຝີດາດລີງ (Monkeypox) ລ້ວນແຕ່ເປັນພະຍາດທີ່ຕິດຕໍ່ຈາກສັດສູ່ຄົນ. ທັງນີ້, ສັດບໍ່ແມ່ນສາເຫດຕົ້ນຕໍຂອງພະຍາດລະບາດດັ່ງທີ່ກ່າວມານັ້ນ – ໃນຄວາມເປັນຈິງແລ້ວ, ພະຍາດທີ່ຢູ່ກັບສັດປ່າແມ່ນມີອັນຕະລາຍໜ້ອຍຫຼາຍຕໍ່ຄົນ ຖ້າຄົນເຮົາບໍ່ນຳສັດປ່າເຫຼົ່ານັ້ນມາບໍລິໂພກ ຫຼື ພົວພັນກັບມັນ. ການລຸກລໍ້າເຂົ້າໄປໃນເຂດປ່າ ຈາກການກະທໍາຂອງຄົນເຮົານໍາໄປສູ່ການພົວພັນໃກ້ຊິດ ລະຫວ່າງຄົນກັບສັດປ່າ, ໂດຍສະເພາະ ຈາກການກະທໍາທີ່ມີຄວາມສ່ຽງ ເປັນຕົ້ນແມ່ນການລ່າ, ການຂົນສົ່ງ, ການຄ້າ-ຂາຍ, ປຸງແຕ່ງ, ມີໄວ້ຄອບຄອງ ຫຼື ເປັນສັດລ້ຽງ, ການບໍລິໂພກສັດປ່າ ແລະ ອື່ນໆ ລ້ວນແຕ່ເປັນຊ່ອງທາງຕໍ່ຄວາມສ່ຽງຂອງການຕິດເຊື້ອພະຍາດ.
ໂດຍການຮ່ວມມືກັບພະແນກກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້ ແຂວງ ສາລະວັນ ແລະ ເຊກອງ, ພວກເຮົາຢາກສື່ສານຈຸດປະສົງຂອງແຄມເປນນີ້ໃຫ້ຜູ້ຄົນໄດ້ຮັບຮູ້ ທັງແບບຜ່ານອອນລາຍ ແລະ ການເຜີຍແຜ່ຜ່ານທາງຮູບແບບອື່ນໆເພື່ອໃຫ້ເຂົ້າເຖິງຜູ້ບໍລິໂພກຊີ້ນສັດປ່າ ແລະ ແນໃສ່ປ່ຽນແຮງຈູງໃຈຂອງພວກເຂົາ, ໂດຍເນັ້ນໃສ່ ແຂວງເຊກອງ ແລະ ແຂວງສາລະວັນ ເຊິ່ງເປັນພື້ນທີ່ ທີ່ສັດຈຳພວກເຫງັນ, ລີງ, ແລະ ລິ່ນ ຖືກບໍລິໂພກຢ່າງກວ້າງຂວາງ. ທ່ານ ແກ້ວໄພລິນ ໂຫງ່ນເພັດສີ, ຜູ້ປະສານໂຄງການປ່າສະຫງວນເຊຊັບປະຈຳແຂວງເຊກອງ ກ່າວຕື່ມວ່າ, “ປ່າສະຫງວນແຫ່ງຊາດເຊຊັບ ພາຍໃຕ້ການຊີ້ນຳຂອງພະແນກກະສິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້ ແຂວງເຊກອງ ແລະ ແຂວງສາລະວັນ, ພ້ອມທັງທາງພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ທັງສອງແຂວງ ມີຄວາມກະຕືລືລົ້ນໃນການແກ້ໄຂບັນຫາການບໍລິໂພກຊີ້ນສັດປ່າ, ເປັນການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງທີ່ເກີດຈາກພະຍາດຕິດຕໍ່ ແລະ ເພື່ອອະນຸລັກສັດປ່າທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ຄວາມອຸດົມສົມບູນທາງທໍາມະຊາດຂອງປະເທດເຮົາອີກດ້ວຍ.”
ການບໍລິໂພກຊີ້ນສັດປ່າຄືໜຶ່ງໃນໄພຂົ່ມຂູ່ຫຼັກຕໍ່ການຢູ່ລອດຂອງປະຊາກອນສັດປ່າ, ມັນເປັນໂຕກະຕຸ້ນໃຫ້ເກີດມີອາດສະຍະກຳທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບສັດປ່າລະຫວ່າງຊາດ ແລະ ພາຍໃນປະເທດ, ນອກນັ້ນມັນຍັງເປັນການເພີ່ມຄວາມສ່ຽງ ຕໍ່ການເກີດພະຍາດຕິດຕໍ່ຈາກສັດສູ່ຄົນອີກດ້ວຍ. ເຊິ່ງຜູ້ບໍລິໂພກສ່ວນໃຫຍ່ຍັງມີຄວາມຮັບຮູ້ໜ້ອຍ ກ່ຽວກັບຄວາມສ່ຽງທີ່ອາດຈະເກີດຂຶ້ນກັບຕົນເອງ, ຄົນຮັກ, ຄອບຄົວ ແລະ ສັງຄົມ ເມື່ອພວກເຂົາບໍລິໂພກຊີ້ນສັດປ່າ.
ປະຈຸບັນ,ພະຍາດລະບາດຕ່າງໆນັ້ນເກີດຂຶ້ນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ເນື່ອງຈາກການຕິດພັນໃກ້ຊິດລະຫວ່າງຄົນ ແລະ ສັດປ່າ ທີ່ສືບຕໍ່ເພີ່ມຂຶ້ນຢູ່ເລື້ອຍໆ, ໂດຍປະມານ 75% ຂອງພະຍາດແມ່ນລ້ວນແຕ່ມາຈາກສັດໃນໄລຍະ 30 ປີທີ່ຜ່ານມາ.
ທ່ານນາງ Jan Vertefeuille, ທີ່ປຶກສາອາວຸໂສດ້ານວຽກງານລົນນະລົງຂອງ WWF-US, ກ່າວຕື່ມວ່າ, “ພວກເຮົາບໍ່ສາມາດຄາດການໄດ້ເລີຍວ່າການລະບາດຂອງໂລກຕິດຕໍ່ ຈາກສັດມາສູ່ຄົນຈະເກີດຂຶ້ນອີກມື້ໃດ, ແຕ່ພວກເຮົາສາມາດປ້ອງກັນ ໂດຍການປ່ຽນພຶດຕິກຳການບໍລິໂພກສັດປ່າທີ່ເປັນສາເຫດຫຼັກຂອງໂຣກລະບາດໄດ້. ພວກເຮົາຫວັງວ່າຜູ້ບໍລິໂພກສັດປ່າຈະເຫັນຄວາມສໍາຄັນ ແລະ ໃຫ້ຄວາມຮ່ວມມື ແລະ ເຮັດໃຫ້ການບໍລິໂພກຊີ້ນສັດປ່າບໍ່ເປັນທີ່ຍອມຮັບຂອງສັງຄົມ. ການປ່ຽນແປງພຶດຕິກຳເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງດັ່ງກ່າວນີ້ແມ່ນວິທີທີ່ດີທີ່ສຸດເພື່ອປ້ອງກັນ ແລະ ຮັບມືກັບພະຍາດລະບາດອື່ນໆທີ່ອາດຈະເກີດຂຶ້ນໃນອະນາຄົດ.”
ການສະໜັບສະໜູນວຽກງານ ຢຸດການຄ້າ-ຂາຍສັດປ່າ ເພື່ອເພີ່ມຄຸນຄ່າສູ່ທຳມະຊາດ ຄືໜຶ່ງໃນ ສາມແຜນງານອະນຸລັກຫຼັກ (ປ່າໄມ້, ສັດນໍ້າ ແລະ ສັດປ່າ) ທີ່ອົງການ WWF ໄດ້ໃຫ້ການສະໜັບສະໜູນ ສປປ ລາວ ແນໃສ່ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງຕໍ່ວຽກງານບັງຄັບໃຊ້ກົດໝາຍສັດປ່າ ແລະ ຫຼຸດຜ່ອນຄວາມຕ້ອງການສັດປ່າ ເພື່ອຢຸດການລ່າ, ການຄ້າ-ຂາຍ ແລະ ການຊົມໃຊ້ຜະລິດຕະພັນທີ່ເຮັດຈາກສັດປ່າ ທີ່ຜິດກົດໝາຍ.
ນອກຈາກນັ້ນ, ຮູບແບບການປຸກລະດົມ ຍັງໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຈາກຄູ່ຮ່ວມງານເອກະຊົນເຊັ່ນ: ບໍລິສັດ Vero, ບໍລິສັດ Bigblue Agency Laos, ແລະ ບໍລິສັດ TwoWayPR, ພ້ອມທັງສື່ມວນຊົນ ຜູ້ເປັນກະບອກສຽງຂອງສັງຄົມ ແລະ ອີກຫຼາຍພາກສ່ວນອື່ນ ທີ່ເຫັນຄວາມສຳຄັນຂອງກິດຈະກໍານີ້.